Ağaç kesme
Ağaç, insanlar tarafından bilinen en eski enerji kaynaklarından biridir. Artan enerji fiyatlarıyla, odun yakma yalnızca keyifli bir ortam oluşturmak için değil, aynı zamanda evleri ısıtmak için tekrar kullanılmaya başlandı. Ağaç kesmeyi veya odun parçalamayı kolaylaştırma ve daha güvenli hale getirme ile ilgili bazı ipuçları aşağıda verilmiştir.
Konu ağaç kesmek olduğunda kavramsal bir karışıklık riski vardır. Ağaç kesme ifadesini profesyonel orman işçileri genellikle ağaç devirme anlamında kullanırken şömine ya da odun sobası olan ev sahipleri odun parçalama anlamında kullanır. Peki neden odunları parçalarız? Basitçe odunları yakmadan önce kurutmak için yapılır.
Yakacak odun kurumalıdır
Taze odunda yaklaşık %45 su bulunur ve ağaç kabuğu ve huş kabuğu nem bariyeri işlevi görerek nemi hapsettiği için parçalama işlemi, odunun daha iyi kurumasını sağlar. Kış sonunda devrilen ve yakacak olarak kullanılmak üzere kesilen ağaçlar, aynı yılın sonbaharına kadar kullanılamaz. İdeal olarak, sonbahar ve kış boyunca da kurutulmalıdır. Islak odun daha zayıf yanarak daha az ısı verdiğinden yalnızca kuru odunu yakmak önemlidir. Ayrıca ıslak odun, bacaya yapışan ve sağlıksız emisyonlar üreten kurum ve zifte neden olur. Yakacak odunun nem içeriği %15-20'dir. İstifleme sırasında odun, kalan ağaç kabuğu altta kalacak şekilde istiflendiğinde odunun daha iyi kuruduğunu unutmayın.
Yaz aylarında huş ağacı mı kesiyorsunuz?
Motorlu testere veya başka bir alet kullanırken en iyi yakacak odun kesim zamanı, odunların en kuru olduğu zaman yani kış sonu ve ilkbahar başlangıcıdır. Ev için kesilmemiş odun sipariş edip bu süre içinde teslim edilmesini isterseniz ilk olarak kütükleri uygun uzunluklarda kesmeniz gerekir. Tercihen kesmeyi kolaylaştıran ve daha fazla hassasiyet sağlayan bir ahşap testere tezgahı kullanın. Geriye yalnızca parçalamaya başlamak kalır. Odun kesme kütüğüne çapraz kesilmiş odun yerleştirmek zor ya da imkansız olacağından odunu düz kesmeye dikkat edin. Odunu parçalamanın en kolay yolu, bu işlemi ağaçlar devrildikten hemen sonra yapmaktır. Çok uzun süre bırakılırsa sertleşir ve parçalamak zorlaşır.
Yaz aylarında huş ağacı kesilip devrilirse odun kesilip parçalanana kadar yapraklarıyla kalması iyi olur. Yapraklar ağaç özsuyunu emerek odunun daha hızlı kurumasını sağlar. Bir ay kadar sonra yapraklar sarıya döner ve odunları kesip parçalayarak uygun yakacak odun elde edebilirsiniz. Elbette odunları sonbaharda da parçalayabilirsiniz. Hava genellikle kışın kurudur ve bu da odunun kuruması için iyi koşullar sağlar.
En iyi yakacak odun hangisidir?
Odunun sağladığı enerji, ağacın nasıl ve nerede büyüdüğüne bağlıdır. Genel olarak, kuru toprakta yavaş büyümüş ağaçların yoğunluğu daha yüksektir ve bu nedenle nemli toprakta büyümüş ağaçlara kıyasla daha yüksek bir enerji içeriğine sahiptir. Isıtma değeri ağacın farklı kısımları arasında da, odundaki yağ ve reçine seviyesine bağlı olarak farklılık gösterir.
Metreküp başına enerji içeriği söz konusu olduğunda, daha ağır odun türleri üstte yer alır: Kayın, meşe ve dişbudak ağacı uzun süre yanar ve hoş bir ışıltı verir. Huş 2660 kWh/m3 enerji verirken kayın 3032 kWh/m3 ve leylak ağacı ise büyük ara farkla 4500 kWh/m3 enerji verir. Ancak leylak ağacını büyük miktarda elde etmek zordur.
Ladin ve çam gibi kozalaklı ağaçlar iyi yanmakla birlikte daha az ısı yayar. Çam 2341 kWh/m3, ladin ise yalnızca 2022 kWh enerji sağlar. Buna ek olarak, kozalaklı ağaçlar çok fazla kıvılcım çıkarır ve bu nedenle, kapak veya şömine siperi kullanılarak yakılmalıdır. Farklı odun türlerini karıştırmak ve huş ve ladini birlikte yakmak da mümkündür. Yumuşak ahşap da ateş yakmak için uygundur.
Parçalanacak odunları hazırlayın
Odun parçalama çok karmaşık bir işlem değildir ancak biraz hazırlık gerektirebilir. Geniş alana sahip ve diğer kişilerin yaklaşmadığı düz ve açık bir yüzey kullanın. Sağlam bir odun kesme kütüğü gereklidir. Ağır ve dengeli olduğundan ve hareket etmeyen bir yüzeyde sağlam bir şekilde durduğundan emin olun çünkü hareket kesimin gücünü azaltır. Odun kesme kütüğü, diz hizasının üzerinde olmamalıdır.
Parçalanacak kütüğü sizden mümkün olduğunca uzak olacak şekilde, odun kesme kütüğünün uzak kenarına yerleştirin. Burada amaç, isabet ettiremediğiniz takdirde baltanın odun kesme kütüğüne denk gelerek yere ya da bacaklarınıza çarpma riskini azaltmaktır. Baltayı kollarınız düz şekilde balta sapının uç kısmından tutun, böylece mümkün olan en yüksek gücü elde edebilirsiniz. Balta oduna çarptığında balta sapının yatay olması gerekir.
Büyük, budaklı kütükler
Büyük kütükleriniz veya budaklı ve dallı parçalarınız varsa bunları baltayla parçalamak zor olabilir. Baltaya zarar verebileceği ve hatta sapı kırabileceği için baltayla yan kısımları kesmekten kaçının. Bunun yerine, odunu parçalamak için bir balyoz yardımıyla takozları ağaca çakmanız gerekebilir. İki numaralı takozu çatlağın içine iterek çatlağı genişletin ve tüm kütük parçalanana kadar hareket ettirmeye devam edin. Hasar görebileceği için normal baltanızı kullanmayın, sadece yarma baltası veya balyoz kullanın.
Ne tür bir balta kullanmalısınız?
Farklı amaçlar için farklı türde baltalar vardır ancak odunu mümkün olduğunca verimli bir şekilde parçalamak için bir balta satın almak istiyorsanız bir yarma baltası seçmelisiniz. Daha büyük, çok yönlü bir balta da iş görür ancak yarma baltasının avantajı, özellikle odunu parçalamak için tasarlanmış bir şekli olması ve bu nedenle işi önemli ölçüde kolaylaştırmasıdır. Yarma baltası, odunu daha iyi parçalamak için büyük, ağır, takoz şeklinde bir başlığa sahiptir. Yarma baltası, ağaç kesmeye yarayan ağaç baltalarının aksine, ağacı damarları boyunca kesmek üzere tasarlanmıştır. Balyoz boyunlu yarma baltası ise alışılmadık şekilde budaklı odun parçalarını ayırırken takozlara vurmak için tasarlanmıştır.
Odun keserken koruyucu önlemler
Odunları parçalarken dikkatli olmak ve odun kesme kütüğünün yakınında başka kimsenin bulunmadığından emin olmak önemlidir. Kıymıkların göze sıçramasını önlemek için koruyucu gözlük takmak ve sürtünme sonucu oluşan tahrişi ve ellerin hasar görmesini önlemek için eldiven takmak önerilir. Çelik burunlu güvenlik ayakkabıları da iyidir, çünkü ayak parmaklarınızı düşen kütüklerden korur.
