Rąbanie drewna
Drewno jest jednym z najstarszych źródeł energii znanych człowiekowi. Wraz ze wzrostem cen energii spalanie drewna odzyskało swoje znaczenie — nie tylko tworzy przytulną atmosferę, ale znowu służy do ogrzewania domów. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, dzięki którym rąbanie drewna — a właściwie jego rozłupywanie — stanie się łatwiejsze i bezpieczniejsze.
W przypadku terminu „pozyskiwanie drewna” łatwo o pomyłkę. Specjaliści z dziedziny leśnictwa mają na myśli ścinanie drzew, a właściciele domów z piecami opalanymi drewnem myślą o przygotowaniu opału poprzez rozłupywanie drewna. Ale po co rozłupywać drewno? Po to, aby mogło wyschnąć, zanim zostanie spalone.
Drewno opałowe musi wyschnąć
Świeże drewno zawiera około 45% wody, a dzięki rozłupywaniu lepiej wysycha, ponieważ kora i kora brzozy działa jak bariera dla wilgoci i zatrzymuje ją w środku. Drzewa, które zostały ścięte i pocięte na drewno opałowe późną zimą, nie mogą być używane wcześniej niż jesienią tego samego roku ‐ najlepiej, gdyby mogły przeleżeć i schnąć przez całą jesień i kolejną zimę. Istotne jest, aby opalać wyłącznie suchym drewnem, ponieważ mokre gorzej się spala i daje mniej ciepła. Dodatkowo powstają sadza i smoła, które zatykają komin i powodują wytwarzanie niezdrowych emisji. Zawartość wilgoci w palnym drewnie opałowym wynosi 15–20%. Podczas układania drewna należy pamiętać, że drewno lepiej wysycha, jeśli jest ułożone korą do dołu.
Cięcie drewna brzozowego latem?
Niezależnie od tego czy używasz pilarki, czy innych narzędzi, najlepszym czasem na ścinkę drzew na opał jest czas, kiedy pnie są najsuchsze, czyli późną zimą i wczesną wiosną. Jeśli zamówisz do domu niecięte drewno i otrzymasz je w tym okresie, należy zacząć od cięcia kłód na odpowiednią długość. Najlepiej użyć kozła do cięcia, ponieważ ułatwia to pracę i zapewnia większą precyzję. Potem to już tylko kwestia przejścia do rozłupywania. Należy uważać, żeby ciąć drewno pod kątem prostym. Bardzo trudne, o ile nie niemożliwe, jest ułożenie kłody na pieńku do rąbania, jeżeli ucięto ją ukośnie. Najłatwiej jest rozłupywać drewno w stosunkowo krótkim okresie od ścięcia drzewa. Jeśli drewno poleży zbyt długo, stanie się zbyt twarde, a przez to trudniejsze do rozłupania.
Jeśli drewno brzozowe jest ścinane latem, dobrze jest pozostawić na nim liście przed przystąpieniem do cięcia i rozłupywania drewna. Wyciągają one żywicę, przyśpieszając proces schnięcia drewna. Po mniej więcej miesiącu liście zaczynają żółknąć i można przystąpić do cięcia i rozłupywania na kawałki nadające się na opał. Można też oczywiście rozłupywać drewno opałowe jesienią. W zimie powietrze jest zazwyczaj suche, a to warunki sprzyjające schnięciu drewna.
Jakie drewno opałowe jest najlepsze?
Ilość energii, jaką można uzyskać z drewna, zależy od tego, gdzie i w jakich warunkach rosło drzewo. Ogólnie rzecz biorąc, drewno drzew, które rosły powoli na suchej glebie, jest bardziej gęste, a tym samym zawiera więcej energii niż w przypadku drzew, które rosły na glebie wilgotnej. Różne części drzewa mają różną wartość opałową; znaczenie ma również poziom tłuszczów i żywic w drewnie.
Jeśli chodzi o zawartość energii na metr sześcienny, cięższe rodzaje drewna mają jej więcej: buk, dąb i jesion palą się przez długi czas, dając ładny blask. Brzoza zapewnia 2660 kWh/m3, natomiast buk dostarcza 3032 kWh/m3. Wyższą wartość ma tylko drewno z lilaka ‐ 4500 kWh/m3. Jednak trudno pozyskać lilak w dużych ilościach.
Drzewa iglaste, takie jak świerk i sosna, dobrze się palą, ale wydzielają mniej ciepła. Sosna dostarcza 2341 kWh/m3, a świerk zaledwie 2022 kWh. Ponadto drewno z drzew iglastych uwalnia wiele iskier, dlatego musi być spalane za drzwiczkami lub osłonami. Można też mieszać różne rodzaje drewna i spalać jednocześnie brzozę i świerk. Miękkie drewno dobrze sprawdza się też przy rozpalaniu ognia.
Przygotuj się na rozłupywanie drewna
Rozłupywanie drewna nie jest zbyt skomplikowane, ale może wymagać pewnego przygotowania. Wybierz płaską i otwartą powierzchnię, na której masz dużo miejsca i do której inni nie będą się zbliżać. Obowiązkowo musisz mieć mocny pieniek do rąbania. Upewnij się, że jest ciężki i stabilny oraz pewnie stoi na podłożu, które nie sprężynuje, ponieważ zmniejsza to moc cięcia. Pieniek do rąbania nie powinien być wyższy niż na wysokość kolan.
Umieść kłodę, która ma być rozłupana pionowo, jak najdalej od siebie, na skraju pieńka do rąbania. Dzięki temu, jeżeli nie trafisz w kłodę, siekiera wbije się w pieniek do rąbania, co zmniejszy ryzyko uderzenia nią w ziemię lub we własne nogi. Chwyć siekierę wyprostowanymi rękami, z dłońmi rozstawionymi szeroko na jej trzonku, dzięki czemu uzyskasz dużą siłę cięcia. W momencie uderzenia ostrza siekiery w drewno jej trzonek powinien znaleźć się w pozycji poziomej.
Duże, sękate kłody
Jeśli masz duże kłody lub sękate i rozgałęzione kawałki drewna, ich rozdzielenie samą siekierą może być trudne. Unikaj przechylania ostrza siekiery na boki, ponieważ możesz ją w ten sposób uszkodzić, a nawet złamać trzonek. Zamiast tego konieczne może być użycie klinów, które wbijesz w drewno młotem, aby je rozszczepić. Włóż klin numer dwa głębiej w pęknięcie, aby je poszerzyć. Następnie poruszaj klinami, aż cała kłoda się rozłupie. Nie używaj do tego celu zwykłej siekiery, ponieważ może się w ten sposób uszkodzić. Należy używać wyłącznie młoto-siekiery lub młota.
Jakiego rodzaju siekiery potrzebujesz?
Są różne siekiery przeznaczone do różnych celów, ale jeśli chcesz kupić siekierę do rozłupywania drewna w jak najwydajniejszy sposób, wybierz siekierę rozłupującą. Sprawdzi się także większa siekiera uniwersalna, ale przewagą rozłupującej jest to, że jej kształt został specjalnie zaprojektowany pod kątem rozłupywania drewna na opał, a to znacznie ułatwia pracę. Siekiera rozłupująca ma dużą, ciężką, klinową głownię, która umożliwia lepsze rozszczepianie drewna. Siekiera rozłupująca jest zaprojektowana do cięcia wzdłuż włókien drewna, w odróżnieniu od siekiery do drewna, która jest przeznaczona do ich przecinania. Wariantem jest młoto-siekiera, której część młotowa jest przeznaczona do wbijania klinów, jeśli natkniesz się na niezwykle sękate kawałki drewna.
Środki ochronne podczas cięcia drewna
Podczas rozłupywania drewna należy zachować ostrożność i upewnić się, że nikt inny nie znajduje się w pobliżu pieńka do rąbania, gdy przy nim pracujesz. Dobrym pomysłem jest noszenie okularów ochronnych, aby uniknąć dostania się drzazg do oczu, oraz rękawic, zapobiegających otarciom i urazom dłoni. Obuwie ochronne ze stalowymi noskami to też świetny wybór, chociażby tylko dlatego, że chroni palce u stóp przed spadającymi kłodami.
